Bài viết được quan tâm
Ngũ hành do Mộc, Thổ, Hoả, Kim, Thuỷ năm loại cơ bản tạo thành nguyên tố, sự phát triển biến hoá của các loại sự vật trong giới tự nhiên đều là kết quả 5 loại vật chất không ngừng vận động và có tác dụng tương hỗ lẫn nhau. Mộc có đặc trưng sinh sôi, phát triển; Hoả đặc trưng nóng bức, hướng lên; Thổ có đặc trưng sinh trưởng, nuôi dưỡng; Kim có đặc trưng yên tĩnh, thu tàng; Thuỷ có đặc trưng lạnh lẽo, hướng xuống.
Ngũ hành tương sinh cũng như mẹ sinh con, có tình tương thân, tương ái, có nghĩa thuận lợi, cát tường. Chúng ta có thể lý giải ý nghĩa Ngũ hành tương sinh như Thủy sinh Mộc: Nhờ nước mà cây cối có thể mọc lớn lên; Mộc sinh Hỏa: Nhờ cây cối mà lửa có thể duy trì sự cháy; Hỏa Sinh Thổ: Tro tàn tích lại tạo cho đất thêm màu mỡ; Thổ sinh Kim: Lòng đất có thể tạo nên kim loại trắng; Kim sinh Thủy: Kim loại vào lò có thể bị nung chảy thành nước.
Ngũ hành tương khắc cũng như chiến tranh, đôi bên đối địch lẫn nhau. Chúng ta có thể lý giải ý nghĩa Ngũ hành tương khắc như sau, Mộc khắc Thổ: Cây cối có thể trồng xuống đất hút chất dinh dưỡng; Thổ khắc Thuỷ: Đất đắp đê cao để ngăn nước lũ; Thủy khắc Hỏa: Nước dội nhiều và nhanh có thể dập lửa; Hỏa khắc Kim: Lửa lò nung chảy đồng, sắt, thép…; Kim khắc Mộc; Thép cứng rèn dao để chặt cây cỏ.
Mỗi sự vật đều có một cực giới, ví dụ như thức ăn ngọt nhiều người không biết ngọt, thức ăn chua nhiều người không cảm thấy chua. Ngũ hành tương sinh tốt nhưng khi vượt quá giới hạn nó sẽ trở thành vấn đề bất cập. Kim nhờ Thổ mà sinh, nhưng Thổ nhiều quá, Kim giống như bị đè trong đỉnh Chomolungma, khó thấy mặt trời. Nhưng nếu quá nhiều Thổ thì trái lại sẽ khắc Kim. Đó chính là cái gọi: “ ngược với sinh thành khắc”. Do vậy đã nảy sinh cách mới sau đây:
Kim nhờ Thổ sinh, Thổ nhiều Kim bị chôn vùi. Thổ nhờ Hoả sinh, Hoả nhiều Thổ sẽ bị khô. Hoả nhờ Mộc sinh, Mộc nhiều Hoả bị lấp. Mộc nhờ Thuỷ sinh, Thuỷ nhiều Mộc sẽ bị nổi. Thuỷ nhờ Kim sinh, Kim nhiều Thuỷ sẽ bị đục.
